مد چیست ؟

مد چیست ؟

***************

 *************** *******************

در بستر زبان فارسی واژه "مد" معنایی منفی یافته و اگر الگویی رفتاری در میان مردم رواج یابد، از اصطلاح «رسم شدن" یا "باب شدن"استفاده می شود. نگاه متولیان فرهنگی نیز به جز این چند سال اخیر در خصوص مد یکسره منفی بوده است. با این حال مد راهی است برای شکستن قالب های فرهنگی که گاهی به گسترش و توسعه ی آن کمک شایانی می کند. به زعم «بری ریچاردز» در کتاب روانکاوی فرهنگ عامه، مد پدیده ای است که مانند همه پدیده ها ، هم نکات مثبت دارد و هم نکات منفی! اما نکته حائز اهمیت نوع رابطه ای است که با ارزش های جامعه دارد. اگر پدیده ای رایج خلاف ویژگی های فرهنگی جامعه باشد مد شدن ناهنجاری و اگر با آن در تعامل باشد "هنجار" تلقی خواهد شد.

2-از منظر روان شناسی، گسترش «مد» مد ریشه در یکی از نیازهای آدمی دارد این نیاز «میل به تثبیت» نامیده می شود. ساده ترین جلوه ی این نیاز، تمایلی است که همه ما در به نمایش گذاشتن و خودنمایی بروز می دهیم. میل به تثبیت در واقع با تلاش فرد برای اثبات «فردیت» و شخصیتش همراه است. او برای نیل به مقصود در مرحله نخست سعی می کند الگویی برای خود بیابد. این الگو در وهله اول پدر ، مادر یا برادر و خواهر بزرگتر هستند. اما به مرور این الگوها در جامعه کمرنگ می شوند و او تلاش می کند الگویی برجسته تر برای خود بیابد. این الگو باید الگویی عمومی تر باشد. انتخاب الگویی عمومی از سوی افراد و تلاش برای شبیه سازی ظاهری به این الگو در واقع عامل پیدایش و رواج پدیده مد است.

3-پذیرش مد در یک جامعه مراحل مختلفی دارد. وقتی علاقه به مدی خاص در جامعه به وجود می آید، عده ای به آن روی می آورند، بعد از مدتی این شیوه تبدیل به عادتی رایج و تدریجا - در صورتی که همگانی شود- بخشی از فرهنگ جامعه می شود. نکته ای که اینجا لازم است به آن اشاره شود اینست که مد، صرفا مربوط به موضوعاتی از قبیل پوشش، مدل مو و آرایش افراد نیست.  و صرفا به صورتی مقلدانه گسترش یابد، مد می نامیم. در جامعه ما مد بیشتر خود را در موضوعی نشان می دهد که  اصطلاحا به آن چشم و هم چشمی می گوئیم. موضوعاتی از قبیل رفتن به کلاس شنا و برنامه هفتگی استخر در یک دهه قبل نوعی مدگرایی محسوب می شد. امروزه هم مواردی از قبیل استفاده زیاد از لغات خارجی در سخن، کلاس های یوگا و هیپنوتیزم، خرید کتاب های روانشناسی، تمرینات بدن سازی، غذاخوردن در رستورانی خاص و سفر به کشور  ... ممکن است تبدیل به نوعی مد روز شده باشد.  یامثلا کشتن بوفالو برای سفیدپوستان جنبه ی سرگرمی داشت و هرروز به تعداد شکارچیان بوفالو افزوده می شد در حالی که شکارگاه از لاشه بوفالوها پر می شد؛ برای سرخپوستان که احترامی ویژه برای بوفالو قائل بودند، این کشتار قابل فهم نبود!»مثلا در تهران موقعی بود وفا داری زن و مرد بهم خیلی مد بود  که اینکه زن به شوهرش یا پسر به دختری خیلی وفا دار بماند مد روز بود یا در دهه دیگری اینکه هرکس بتواند سردیگری رادر عالم رفاقت  کلاه بگذارد یعنی استفاده بیشتری بکند مد بود در فرانسه مدبودکه مردها علاوه بر زن و بچه خودشان یک فاسقه هم داشتند اگر مردی فاسقه نداشت یک عیب برایش محسوب می شد  یا داستان کچ شدن مردها جدای از بیماری تراخم بر میگردد بخ مدهای کلاه های فرانسویی  که بر سرمی گذاشتند وچون هوا به موی سر مردها نمی رسید باعث کچی وکم پشتی وریزش  موی سر آنها  شد

5-برتولت برشت می گوید": در پشت هر قاعده ای فریبی نهفته است برخی مواقع ما فریب موضوعی را می خوریم به علت اینکه در خصوص آن موضوع اطلاعات کافی نداریم. اما برخی مواقع ما فریب می خوریم چرا که خود را برای فریب خوردن آماده کرده ایم." از قدیم گفته اند: آنکه خواب است را می توان بیدار کرد اما آنکه خود را به خواب زده است را نمی توان! مد گرایی در واقع نه یک قاعده عمومی بلکه یک بازی یا رقابت ناخواسته است. در این بازی اما، کسی برنده نیست مگر تولید کننده و سرمایه گذاری که دل به رواج مد بسته است!

6-در بحار الانوار آمده است :" لباس بر تن کن و زیبا شو ، همانگونه که خداوند زیباست..." تنوع طلبی، تلاش برای زیستن در محیطی پر نشاط، ایجاد انگیزه برای مشارکت در فضایی عمومی، احساس نزدیکی به سایرین همه از علائق آدمی است که پدیده مد، راهی است برای آنکه فرد بتواند این خواسته ها را ارضا نماید. با این وجود پیروی از مد معمولا مخارج هنگفتی بر فرد تحمیل می کند . افرادی که وابسته به مد هستند بعضا تبدیل به ابزارهای چشم و گوش بسته آن و دچار بیماری وسواس می شوند. طوری که وقت زیادی را صرف جمع آوری اطلاعات در مورد مارک ها و مدهای روز می کنند. همانگونه که قبلا هم اشاره کردم مد روز بودن تنها به نحوه پوشش و آرایش افراد مربوط نمی شود؛ گاهی .گاهی مطالعه کتابی بر خلاف خواست فرد و صرفا به خاطر اینکه اکثرا آن را خوانده اند و تنها به جهت عقب نیافتادن از قافله انجام می پذیرد. نمایشنامه نویسی در حال مرگ بود. از پزشک معالج خود پرسید: آیا من امروز می میرم. پزشک گفت : متاسفانه بله آقا! – مطمئنید می میرم؟! – بله آقا  - کاملا مطمئنید؟- بله آقا – ممکن است چند دقیقه دیگر بمیرم؟ - احتمال دارد! – پس اگر چند دقیقه دیگر می میرم باید بگویم همیشه از نوشته های دانته متنفر بودم. او حوصله مرا سر می برد

گاهی انسان‌ها به جهت انتخاب لباس نامربوط جلوتر از شخصیت خود حرکت می کنند و بالعکس. ، این دو را در جای مناسب خود قرار دهد. اگر ما از یک مد پیروی کنیم، باید از خوش‌اندامی هم تبعیت کنیم. پس مد و پوشاک سعی می‌کند به بهداشت و سلامت جامعه هم کمک کندو مد برای کسانی است که از نظر بهداشت و آناتومی در وضعیت مناسبی قرار دارند

مد در ایران در حال حاضر بین مردم خصوصاٰ بین جوانان طرفداران زیادی دارد اما این چیزی که در کوچه و خیابان دیده می‌شود به هیچ عنوان نمی‌توان آن را مد نامید

اگردر حالی که لباسی رسمی پوشیده اید، سوار بر ماشین زمان شوید و به حدود دویست سال قبل برگردید و چند دقیقه ای در مرکز شهر قدم بزنید، قطعا متوجه نگاه سنگین مردم می شوید! در مرحله اول این به خاطر طرز لباس پوشیدن شما است!  از نظر مردم آن دوره، شما فردی متجدد و غربزده محسوب می شوید؛ فردی که به معیارها و ارزش های جامعه اش بی توجه بوده و به جای پوشیدن لباس سنتی سرزمینش، تن به پوشیدن کت و شلوار غربی داده است! احتمالا به زعم آنها، چند سالی طول نخواهد کشید که متوجه اشتباه خود بشوید و وقتی که کت و شلوار از مد افتاد، دوباره به همان کلاه و لباس سنتی خود رجوع کنید.باید از این که ماشین زمان می تواند شما را دوباره به لحظه ی اکنون برگرداند خوشحال باشید. ! هیچ چیز به زیبایی زیستن در اکنون نیست و واژه «مد روز» در واقع تلاشی است برای به روز کردن شیوه های زیستن!